ဂါမဏိ - တတိယလိုင္းက စြမ္းအားရွင္

တတိယလိုင္းကစြမ္းအားရွင္
ဂါမဏိ၊ ဧျပီ ၁၈၊ ၂၀၁၄
စစ္အာဏာရွင္ ဗိုလ္သန္းေရႊက ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ ကက(ၾကည္း) စစ္ဆင္ေရး ေလးလပတ္အစည္းအေ၀းမွာ ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရးမဟာဗ်ဴဟာ (National Defense Strategy) ကို စတင္ခ်မွတ္ခဲ့တယ္။ ၾကည္း-ေရ-ေလ စစ္ဆင္ေရး ေပၚလစီေတြအျပင္ အေရးႀကီးတဲ့အစိတ္အပိုင္းတခုက ျပည္သူ႔စစ္မဟာဗ်ဴဟာ ျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ အေနာက္ ႏိုင္ငံေတြက အီရတ္ႏိုင္ငံလို တိုက္႐ိုက္က်ဴးေက်ာ္မွာကို ကာကြယ္ဖို႔ေရာ၊ တိုက္႐ိုက္မက်ဴးေက်ာ္ဘဲ 'အတိုက္အခံ ပုဆိန္႐ိုးေတြ' သံုးၿပီး 'မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေအာင္'လုပ္မွာကိုပါ ကာကြယ္ဖို႔ ျဖစ္တယ္။ ဒုတိယနည္းလမ္းက ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္ လို႔ ယူဆခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူထုကို လူထုနဲ႔ထိန္းကြပ္ဖို႔၊ တိုင္းရင္းသားကို တိုင္းရင္းသားနဲ႔ထိန္းကြပ္ဖို႔ အစီအစဥ္ခ် တယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပတဲ့လူထုကို ႀကံံ႔ဖြံ႔၊ စြမ္းအားရွင္ စတဲ့ သူတို႔လူထုအေယာင္ေဆာင္ေတြက လက္မခံတဲ့အသြင္ မ်ိဳး ဖန္တီးတာျဖစ္တယ္။ လူ(၅)ဦးထက္ ပိုစုရံုးလာရင္ လူထုစုရံုးခြင့္ မေပးဘဲ စြမ္းအားရွင္(၁၀) ဦးထက္မက သာလြန္ အင္အားနဲ႔ ေခ်မႈန္းသြားေရး ျဖစ္ပါတယ္။
ကာကြယ္ေရးအရံအင္အားအျဖစ္ တပ္အိမ္ေထာင္သည္ေတြ၊ ျပည္သူ႔စစ္၊ ရဲ၊ ရဲမိသားစုေတြ၊ မီးသတ္၊ ၾကက္ေျခနီ၊ ရယက၊ ၾကံ႕ဖြတ္၊ စစ္ျပန္၊ ဝန္ထမ္း၊ မိခင္နဲ႔ခေလးေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေရးရာတို႔ကို သတ္မွတ္ထား တယ္။ ရပ္ထဲရြာထဲက အသက္ ၁၄ ႏွစ္နဲ႔ ၆၀ ႏွစ္ၾကား လူအားလံုးကို ျပည္သူ႔စစ္အျဖစ္ ဆြဲသြင္းဖို႔ မူရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၿမဳိ႕နယ္တိုင္း၊ စက္႐ံု အလုပ္႐ံုတိုင္း၊ တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႔တိုင္းမွာ အေရးႀကီးအေျခအေန၊ အေရးေပၚအေျခအေနေတြမွာ ျပည္သူ႔စစ္ဆင့္ဖို႔ စာရင္းေတြ အရံသင့္ ျပဳစုထားရတယ္။
ဒီျပည္သူ႔စစ္ေတြထဲက ၁၀% ဘဲ တိုက္ခိုက္ေရးမွာပါရမွာျဖစ္တယ္။ က်န္တာေတြက သတင္းေထာက္လွမ္းေရး၊ သတင္းျဖန္႔ျဖဴးေရးနဲ႔ ဝါဒျဖန္႔ခ်ိေရး၊ ၿမိဳ႕ရြာလံုျခံဳေရး၊ ေထာက္ပံ့ေရး၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး၊ သက္သာေခ်ာင္ခ်ိေရး၊ ကယ္ဆယ္ေရးနဲ႔ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေတြ တာဝန္ေပးမယ္လို႔ဆိုတယ္။
ဒီရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ တပ္ထဲက ဇနီးသည္ေတြနဲ႔ မိသားစုဝင္ေတြကို စစ္သင္တန္းေပးၿပီး စစ္ဇာတ္သြင္းခဲ့တယ္။ မီးသတ္၊ ၾကက္ေျခနီ၊ ၾကံ႕ဖြတ္၊ ရယက၊ ျပည္သူ႔စစ္၊ မိခင္နဲ႔ခေလးေစာင့္ေရွာက္ေရးအသင္း၊ အမ်ဳိးသမီးေရးရာ၊ စစ္ျပန္စစ္မႈ ထမ္းေဟာင္းနဲ႔ ဌာနဆိုင္ရာဝန္ထမ္းေတြကိုလည္း ျပည္သူ႔စြမ္းအားရွင္ေတြအျဖစ္ စစ္သင္တန္း၊ ေထာက္လွမ္းေရးသင္ တန္း၊ လူထုၿဖိဳခြဲေရးသင္တန္း၊ မီဒီယာသင္တန္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေထာက္ပံ့မႈသင္တန္းေတြ ေလ့က်င့္ေပးခဲ့တယ္။
ေနာက္ပိုင္း မွာေတာ့ လူမိုက္ေတြနဲ႔ အေျခအေနမဲ႔ေတြ၊ လမ္းေဘးေစ်းသည္ေတြကို စြမ္းအားရွင္အျဖစ္ သီးသန္႔ေမြးထုတ္ ဖြဲ႔စည္း လာခဲ့တယ္။ ''လူထုကို လူထုနဲ႔တုိက္ရမယ္၊ ႏိုင္ငံေရးကို ႏိုင္ငံေရးနဲ႔တုိက္ရမယ္'' ဆိုၿပီး ျပည္ထဲေရးဝန္ၾကီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေမာင္ဦးက ဒီမဟာဗ်ဴဟာကို ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလမွာ ထပ္ေလာင္းၫႊန္ၾကားခဲ့တယ္။ အစိုးရမီဒီယာမွာ 'ဆူပူမႈကို မလိုလားေသာ ျပည္သူမ်ား' ဆိုတဲ့အသံုးအႏႈံးကို သံုးခိုင္းခဲ့တယ္။ ဒီဗ်ဴဟာအရ ၂၀၀၃ ဒီပဲယင္းလူသတ္ပြဲ၊ ၂၀၀၇ ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး နဲ႔ တျခားလူထုလႈပ္ရွားမႈေတြကို ၿဖိဳခြဲႏွိမ္နင္းခဲ့တယ္။ အရံအင္အားစြမ္းအားရွင္ေတြေရာ၊ လမ္းေဘးစြမ္းအားရွင္ေတြေရာ အားလံုးကိုသံုးခဲ့တယ္။
ကာကြယ္ေရးအရံအင္အားရဲ႕ အဓိကအလုပ္တခုက ၿမိဳ႕ရြာလံုျခံဳေရးနဲ႔တြဲဖက္ၿပီး 'ေျမေပၚေျမေအာက္အဖ်က္သမား မ်ား' ေဖာ္ထုတ္ေခ်မႈန္းေရး ျဖစ္တယ္။ ဒီဗ်ဴဟာေအာက္မွာ တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႔အားလံုးဟာ အေရးႀကီးအေျခအေန၊ အေရးေပၚအေျခအေနမွာ သုတ္သင္ ကြပ္မ်က္ရမယ့္ မိမိနယ္ေျမအတြင္းက အတိုက္အခံ NLD ၊ ၈၈ ေက်ာင္းသား၊ သံဃာ၊ အပစ္ရပ္အဖြဲ႔စာရင္းေတြ ျပဳစုထားရတယ္။ 'ျပည္ပအားကိုး ပုဆိန္႐ိုး'ေတြနဲ႔ လူထုတိုက္ပြဲေတြကို သုတ္သင္ ေခ်မႈန္းဖို႔ စြန္ရဲစီမံခ်ကေတြ ဆြဲထားခဲ့တယ္။
ေရႊဝါေရာင္ေတာ္လွန္ေရး အႀကီးအက်ယ္ေပါက္ကြဲလာတဲ့အခါမွာ စြမ္းအားရွင္ေတြ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့တာကို ေတြ႔ လိုက္ရတဲ့ စစ္အုပ္စုဟာ အခ်ိန္ဆြဲထားတဲ့ အေျခခံဥပေဒကို ဒေရာေသာပါး ျပ႒ာန္းၿပီး လူထုကိုလူထုနဲ႔၊ ႏိုင္ငံေရးကို ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ထိန္းတဲ့ ေနာက္နည္းဗ်ဴဟာတခုအျဖစ္ ေနဝင္းေမာင္၊ လွေမာင္ေရႊတို႔ဦးစီးတဲ့ အီးဂရက္အဖြဲ႔နဲ႔ သခင္တင္ျမ၊ ခ်မ္းေအး၊ ေက်ာ္ဝင္းတို႔လို ကြန္ျမဴနစ္ပ်က္ စာေရးဆရာပ်က္ေတြ၊ NLD ပ်က္ေတြ၊ ၈၈ ေက်ာင္းသားပ်က္ေတြ၊ အလံနီ ပ်က္ေတြကို အသံုးခ်ၿပီး တတိယလိုင္းေဖာ္ဖို႔လည္း ႀကိဳးစားခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ အရွိန္အဝါနဲ႔ ျပည္သူလူထုရဲ႕ ျပင္းျပလွတဲ့အာဏာရွင္ဆန္႔က်င္ေရးစိတ္ဓာတ္ကို ဘယ္လိုမွမယွဥ္ႏိုင္ဘဲ မွန္းခ်က္မကိုက္ျဖစ္ခဲ့ရ တယ္။
လူထုကိုလူထုနဲ႔ထိန္းၿပီး ႏိုင္ငံေရးအရ တတိယလိုင္းေဖာ္ဖို႔ မေအာင္ျမင္တဲ့အခါ ဘာသာေရး အမ်ဳိးသားေရး အေျခခံနဲ႔ တတိယအင္အားစုေဖာ္ဖို႔အကြက္ကို စစ္အုပ္စုဟာ ၂၀၁၂ ခုမွာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ သြားေတြ႔ခဲ့တယ္။ ဒီအခါ အေစာပိုင္းကတည္းက ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြ၊ လူငယ္ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ သံဃာေတြထဲ ျမႇဳပ္ႏွံထားတဲ့ အသြင္ယူစရဖ ေတြ၊ သတင္းေပးေတြနဲ႔ ေထာက္လွမ္းေရးျပဳတ္ေတြကို လႈပ္ရွားခိုင္းလာၿပီး ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ဒီမိုကေရစီအင္ အားစုေတြကို ၿခိမ္းေျခာက္ေႏွာင့္ယွက္ဖို႔၊ နာမည္ဖ်က္အပုပ္ခ်ဖို႔ လုပ္လာတယ္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ဒီမိုကေရစီ အင္အားစု ေအာင္ပြဲခံမွာကို ပြဲဖ်က္ဖို႔လုပ္လာတယ္။ အီးဂရက္တို႔ ေက်ာ္ဝင္းတု႔ိ မေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့လုပ္ငန္းကို အေတာ္ ေလးလႈပ္လႈပ္ခတ္ခတ္ျဖစ္လာေအာင္ လုပ္လာႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီ ၂၀၁၂-၂၀၁၅ ဘာသာေရးတတိယလိုင္းထဲမွာ ၂၀၀၈-၂၀၁၀ ႏိုင္ငံေရးတတိယလိုင္းမ်က္ခြက္ေတြလည္း ျပန္ျမင္ရတာ မဆန္းပါဘူး။
ဒါေပမဲ့ ေဖာက္ျပန္ေရးသမားေတြရဲ႕ထံုးစံအတိုင္း အက်င့္ပ်က္မႈ ကလိမ္က်မႈေတြက ထိန္းမယ့္သိမ္းမယ့္လူမရွိ ပြထ လာလို႔ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ခ်ိန္မွာ ၾကံ႕ဖြတ္အစိုးရကလည္း အမ်ဳိး-ဘာသာ-သာသနာဖ်က္တဲ့အလုပ္ေတြ အဆင္ျခင္ မဲ့လုပ္လာ၊ ေထာက္လွမ္းေရးျပဳတ္ေတြနဲ႔ တပ္ထြက္ေတြအေပၚ အယံုအၾကည္မရွိမႈေတြ ျပလာလို႔ ပြဲပ်က္ကုန္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေဒၚစုနဲ႔ NLD အေပၚ လူထုေထာက္ခံမႈကေတာ့ က်,မသြားတာကို အားလံုးေတြ႔ေနရတယ္။ အမ်ဳိးသားေရး-ဘာသာေရးကို အေျခခံတဲ့ တတိယလိုင္းေပၚေပါက္ေရးဟာလည္း အရင္က ႏိုင္ငံေရးအေျခခံတဲ့ တတိယအင္အားစု ေပၚေပါက္ေရး လမ္းေၾကာင္းအတိုင္း ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမတိုင္ခင္ ေျမာင္းပုပ္ထဲေရာက္မယ့္အလားအလာကို ျမင္ေနရပါၿပီ။
စစ္အုပ္စုရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္ကာကြယ္ေရးမဟာဗ်ဴဟာေအာက္မွာ ျပည္သူ႔စစ္မဟာဗ်ဴဟာဆိုၿပီး အၾကမ္းဖက္လမ္းေဘး စြမ္းအားရွင္၊ တိုင္းရင္းသားစြမ္းအားရွင္၊ MPC/ျပည္ေတာ္ျပန္စြမ္းအားရွင္၊ ႏိုင္ငံေရးစြမ္းအားရွင္၊ အမ်ဳိးဘာသာစြမ္းအား ရွင္ေတြနဲ႔ ထိန္းလို႔မွမရရင္ ေနာက္အဆင့္ေတြမွာ ရဲ၊ လံုထိန္း၊ တပ္တို႔နဲ႔ထိန္းဖို႔ ခ်မွတ္ထားပါတယ္။ ဘယ္လိုဘဲ ျဖစ္ပေစ ၁၉၈၈ ခုကတည္းက ေတာက္ေလွ်ာက္တက္လာတဲ့ ဗမာျပည္သူေတြရဲ႕ဒီလႈိင္းကို ဘာနဲ႔မွတားလို႔ မရႏိုင္ ေတာ့ပါဘူး။
xxx
ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံရဲ႕ ၁၉၈၉ ခု ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လူျဖဴအာဏာရွင္စနစ္ ေထာက္ခံတဲ့ အမ်ဳိးသားပါတီက "အၾကမ္း ဖက္မႈကို မစြန္႔လႊတ္မခ်င္း မင္ဒဲလားကို ေထာင္ကလႊတ္မေပးဘူး" "အၾကမ္းဖက္ဝါဒကို မစြန္႔လႊတ္မခ်င္း ANC ပါတီကို တရားဝင္ရပ္တည္ခြင့္မေပးဘူး" "ကြန္ျမဴနစ္ေတြနဲ႔ လံုးဝ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမႈ မလုပ္ဘူး" "ႏိုင္ငံေတာ္ ေအးခ်မ္းတည္ၿငိမ္ ေရးအဓိက" စသျဖင့္ ေႂကြးေၾကာ္ခဲ့တယ္။ ဒီလိုေႂကြးေၾကာ္ၿပီး ၅ လအၾကာမွာေတာ့ မင္ဒဲလားတို႔ ANC နဲ႔ စၿပီး အေပးအယူ လုပ္ရပါေတာ့တယ္။
အဲ့ဒီအခ်ိန္မွာ ေတာင္အာဖရိကတပ္မေတာ္ဟာ အာဖရိကတိုက္မွာ အင္အားအေတာင့္ဆံုးစစ္တပ္ျဖစ္ေနၿပီး အႏုျမဴဗံုး ၆ လံုးကိုလည္း လွ်ဳိ႕ဝွက္ထုတ္လုပ္ပိုင္ဆိုင္ထားၿပီျဖစ္တယ္။ ဆိုဗီယက္ ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ နမ္မီးဘီးယား လက္ဝဲ ေပ်ာက္က်ားေတြ၊ အင္ဂိုလာျပည္တြင္းစစ္မွာလာကူတဲ့ က်ဴးဘားတပ္၊ အေရွ႕ဂ်ာမဏီစစ္လက္နက္၊ ရြတ္ရွားစစ္လက္နက္ေတြကိုလည္း ရင္ဆိုင္ဟန္႔တားႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဇင္ဘာေဘြနဲ႔ မိုဇမ္ဘစ္က လက္ဝဲသူပုန္ေတြကိုလည္း ျပဳတ္လုနီးပါး ျဖစ္ေအာင္ တိုက္ခိုက္ႏွိမ္နင္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ တနည္းအားျဖင့္ စစ္ေအးေခတ္မွာ အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ အရင္းရွင္ကမၻာ အတြက္ ခိုင္မာတဲ့ခံကတုတ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။
ဒါေပမဲ့ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ မတ္ ၂၁ ရက္ ရွာ့ပ္ဗီးလ္ လူသတ္ပြဲမွာ လူမည္းရာခ်ီေသခဲ့ၿပီးေနာက္ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ ေပါက္ကြဲလာခဲ့တယ္။ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္မွာ လူမည္းတေထာင္ေက်ာ္ေသတဲ့ ဆုိဝီတိုလူသတ္ပြဲေၾကာင့္ ေတာင္အာဖရိကဟာ ႏိုင္ငံတကာမွာ ပိုနာမည္ပ်က္ခဲ့ၿပီး လူမည္းေတြရဲ႕ ဆန္႔က်င္ပုန္ကန္မႈေတြ ပိုျပင္းထန္လာတယ္။ ေထာင္နဲ႔ခ်ီတဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ANC တပ္ထဲဝင္ၾကတယ္။ တဖက္မွာ ၁၉၇၄ ခု ေပၚတူဂီအာဏာသိမ္းပြဲေၾကာင့္ အာဖရိကတိုက္က လက္က်န္ကိုလိုနီေတြလြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံအေပၚ ဖိအားေတြ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။
ေတာင္အာဖရိက လူျဖဴအာဏာရွင္စနစ္ရဲ႕ အသားအေရာင္ခြဲျခားေရးဝါဒဟာ မဖံုးႏိုင္မဖိႏိုင္ေအာင္ နာမယ္ပ်က္လြန္း လို႔ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြကဘဲ ဦးေဆာင္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးဒဏ္ခတ္မႈေတြ ျပင္းျပင္းထန္ထန္လုပ္လာတယ္။ ေတာင္အာဖရိကအာဏာရွင္ဘိုသာဟာ အေမရိကန္သမတရီဂင္နဲ႔ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ မာဂရက္သက္ခ်ာတို႔ရဲ႕ ခိုင္ခိုင္ မာမာေထာက္ခံမႈကုိ ရေပမဲ့ အေမရိကန္ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္နဲ႔ ၿဗိတိန္ပါလီမန္တို႔ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဒဏ္ခတ္မႈကို လိမ့္ေန ေအာင္ခံရတယ္။ မင္ဒဲလားတို႔ေခါင္းေဆာင္တဲ့ ANC နဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီ လက္တြဲၿပီး လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲဝင္ေနတာ ကလည္း ႀကီးက်ယ္ထိေရာက္တဲ့ ဗံုးခြဲမႈ တိုက္ခိုက္မႈေတြ လုပ္ႏိုင္ခဲ့သလို အလုပ္သမားနဲ႔ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အခ်ိန္ကိုက္သပိတ္တိုက္ပြဲေတြ၊ ဆႏၵျပပြဲေတြကလည္း အားေကာင္းခဲ့တယ္။ နည္းမ်ဳိးစံုဖိႏွိပ္ေနတဲ့ၾကားက ANC ဟာ ပိုၿပီး လူထုေထာက္ခံမႈရ ထင္ရွားလာခဲ့တယ္။ စိန္ ေရႊနဲ႔ အဖိုးတန္သတၱဳေတြ ထြက္တဲ့ႏိုင္ငံ၊ ကမၻာ့အေရွ႕နဲ႔အေနာက္ ျဖတ္သန္းတဲ့ သေဘၤာေတြ ဆိုက္ကပ္ရာႏိုင္ငံဟာ စီးပြားေရးထိခိုက္က်ဆင္းလာခဲ့တယ္။
ဒီလိုအေျခအေနေတြေၾကာင့္ ၁၉၇၇ ခုႏွစ္ကတည္းက ေတာင္အာဖရိကကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီး (ေနာက္တႏွစ္မွာ ဝန္ႀကီး ခ်ဳပ္ ျဖစ္လာသူ) ဘိုသာက ဥႆံုအမ်ဳိးသားမဟာဗ်ဴဟာ (Total National Strategy) ကို ေဖာ္ထုတ္ခ်မွတ္ခဲ့တယ္။ ဥႆံုမဟာဗ်ဴဟာ ဆိုတာ အေပၚယံအားျဖင့္ ဆိုဗီယက္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ကြန္ျမဴနစ္ဝါဒရဲ႕ရန္ကေန ေတာင္အာဖရိက ႏိုင္ငံကို ကာကြယ္ဖို႔ (ႏုိင္ငံေတာ္မၿပဳိကြဲေရး၊ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာတည္တန္႔ခိုင္ၿမဲေရး) ဆိုေပမဲ့ အေျခခံအားျဖင့္ လူျဖဴ အာဏာရွင္စနစ္ကို ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားဖို႔ဘဲ ျဖစ္တယ္။ ရန္သူဟာ ျပည္ပကေန တိုက္႐ိုက္က်ဴးေက်ာ္ဖို႔ထက္ ျပည္တြင္း ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္၊ စီးပြားေရးနယ္ပယ္၊ စိတ္ဓာတ္ေရးရာနယ္ပယ္နဲ႔ လံုျခံဳေရးနယ္ပယ္ေတြကို ထိုးေဖာက္ စိမ့္ဝင္တာ ပိုလုပ္လိမ့္မယ္လို႔ မဟာဗ်ဴဟာမွာယူဆၿပီး ဌာနေပါင္းစံု အလႊာေပါင္းစံု အဖြဲ႔အစည္းေပါင္းစံု တိုင္းရင္းသား ေပါင္းစံုထဲမွာ သတင္းေပးေတြ အမာခံေတြ proxy ေတြေမြးဖို႔၊ သိမ္းသြင္းဖို႔ ေပၚလစီခ်မွတ္ က်င့္သံုးခဲ့တယ္။ လူျဖဴ လည္းမဟုတ္ ကြန္ျမဴနစ္လူမည္းလည္းမဟုတ္တဲ့ တတိယအင္အားစု ဆိုတာကို ေမြးဖုိ႔၊ လူမည္းေတြရဲ႕မဲေတြ ကြဲသြားဖို႔ ၾကံစည္ခဲ့တယ္။ လူျဖဴေတြသာ မအုပ္ခ်ဳပ္ရင္ လူမည္းအခ်င္းခ်င္းသတ္ကုန္မယ္၊ တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းမႈေတြ ပ်က္ျပား ကုန္မယ္ ဆိုတဲ့အျမင္ေတြျဖစ္ေအာင္၊ လူမည္းအခ်င္းခ်င္းစစ္ျဖစ္ရင္ လူျဖဴအာဏာရွင္စနစ္ကို ဆက္ထိန္းထားဖို႔ လြယ္မယ္ဆိုတဲ့ အၾကံနဲ႔ ဖန္တီးခဲ့တာ ျဖစ္တယ္။
ဒီရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ မာရီယြန္စစ္ဆင္ေရးဆိုတာကို ေတာင္အာဖရိကစစ္တပ္က ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီစီမံခ်က္ေအာက္မွာ ဘူသယ္လဇီရဲ႕ အင္ကာသာလြတ္လပ္ေရးပါတီက ဇူလူးျပည္သူ႔စစ္ တဖြဲ႔ကို ၁၉၈၅ မွာ စတင္သင္တန္းေပးခဲ့တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမာလန္ရဲ႕အစီအစဥ္နဲ႔ ANC နဲ႔ အင္ကာသာလြတ္လပ္ ေရးပါတီၾကား ပဋိပကၡျဖစ္ေအာင္ ၁၉၈၇ ဇန္နဝါရီလထဲမွာ ကြာမာ့ကုသ ၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ ANC ဘက္သားေခါင္းေဆာင္ တေယာက္အိမ္ကို ဒီျပည္သူ႔စစ္က တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာမွာ ANC လူႀကီးကိုမထိဘဲ ဘာမွမဆိုင္တဲ့ လူမည္း ၁၃ ေယာက္ ေသခဲ့တယ္။ ၁၉၈၈ ခုမွာလည္း ဘူသယ္လဇီရဲ႕ေတာင္းဆိုခ်က္အရ ဇူလူးျပည္သူ႔စစ္ေတြကို ေတာင္အာဖရိက ေထာက္လွမ္းေရးနဲ႔စစ္တပ္ တြဲဖက္ၿပီး သင္တန္းထပ္ေပးခဲ့တယ္။ လက္နက္ေတြပါ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့တယ္။ ၁၉၈၈ ဒီဇင္ဘာလမွာ ဘူသယ္လဇီေထာက္ခံသူေတြက ထရပ္စ္ဖိဒ္မွာရွိတဲ့ ANC ဘက္သား တပ္ေပါင္းစု႐ံုးကို တိုက္ခိုက္ခဲ့လို႔ ANC ေထာက္ခံသူ ၁၁ ေယာက္ေသခဲ့တယ္။ ၁၉၉၀ မတ္လတလတည္းမွာ ဇူလူးအခ်င္းခ်င္းသတ္လို႔ လူမည္း ၂၃၀ ေသခဲ့တယ္။ ၁၉၉၀ ဇူလိုင္လမွာ အင္ကာသာအဖြဲ႔ဟာ ဆီဘိုကိန္းၿမိဳ႕ကို ရဲအေစာင့္အေရွာက္နဲ႔ ဝင္လာၿပီး ANC ဘက္သား ၃၀ ေလာက္ကို သတ္ခဲ့တယ္။
မာရီယြန္စစ္ဆင္ေရးေအာက္မွာ အထင္ရွားဆံုးျဖစ္စဥ္ကေတာ့ ၁၉၉၂ ခု ဇြန္လမွာ ဘူသယ္လဇီေနာက္လိုက္ လူမည္းေတြကလုပ္ခဲ့တဲ့ ဘြဳိင္ပေတာင္းလူသတ္ပြဲျဖစ္ၿပီး ANC လူ ၅၀ ေလာက္ေသခဲ့တယ္။ ၁၉၉၂ စက္တင္ဘာ လမွာလည္း ANC ေထာက္ခံတဲ့ ဆႏၵျပသမား ၂၈ ေယာက္ကို လူျဖဴ႐ုပ္ေသးလူမည္းစစ္တပ္ေတြက သတ္ခဲ့တယ္။ ၁၉၉၄ ဧၿပီ ေရြးေကာက္ပြဲေရာက္တဲ့အထိ ဘူသယ္လဇီဟာ ANC ကိုကန္႔လန္႔တိုက္ၿပီး အၾကမ္းဖက္ေနခဲ့တယ္။ ဘူသယ္လဇီဟာ ANC လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲရပ္နားတဲ့ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ ANC အေပၚ အၾကမ္းဖက္ လူသတ္မႈ၊ မီး႐ႈိ႕မႈေတြ ပိုလုပ္လာခဲ့တယ္။ ၁၉၉၀-၁၉၉၃ သံုးႏွစ္အတြင္း လူမည္း က်ား-မ ကေလးလူႀကီး ၃၆၀၀ ေက်ာ္ ေသခဲ့တယ္။ လူျဖဴအစိုးရဟာ က်ဴးလြန္သူေတြကိုမဖမ္း၊ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြလည္းမလုပ္တဲ့အျပင္ အင္ကာသာအဖြဲ႔ ေတြကို လက္နက္ေတြထုတ္ေပး၊ လံုျခံဳေရးယူေပးတာေတြေတာင္ လုပ္ခဲ့တယ္။
ဇူလူးမ်ဳိးႏြယ္စုတခုရဲ႕ ႐ိုးရာေစာ္ဘြားျဖစ္တဲ့ ဘူသယ္လဇီဟာ အေစာပိုင္းတံုးက ANC လူငယ္အဖြဲ႔ဝင္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူဟာ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္မတိုင္ခင္ကတည္းက လူျဖဴအာဏာရွင္အစိုးရနဲ႔ ေပါင္းခဲ့တယ္လို႔ နာမည္ထြက္ခဲ့တယ္။ တဖက္မွာေတာ့ သူဟာ မင္ဒဲလားတို႔ ANC ကို ေထာက္ခံေၾကာင္း ပါးစပ္ကေတာ့ေျပာေနခဲ့တယ္။ ၁၉၇၅ ခုမွာ ANC ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈနဲ႔ ဇူလူးစာေပနဲ႔ယဥ္ေက်းမႈအဖြဲ႔ကို အင္ကာသာလြတ္လပ္ေရးပါတီအျဖစ္ ထူေထာင္ခဲ့ေပမဲ့ ၁၉၇၉ ခုမွာ ေတာ့ ANC နဲ႔ အဆက္ျဖတ္ခဲ့တယ္။ ANC ကို ကြန္ျမဴနစ္ေတြဦးစီးေနတယ္လို႔ စြပ္စြဲခဲ့တယ္။ ဘူသယ္လဇီဟာ ေက်ာင္း သား-အလုပ္သမားေတြရဲ႕ လူထုတိုက္ပြဲေတြကို ဆန္႔က်င္သလို ႏိုင္ငံတကာစီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေတြကိုလည္း ဆန္႔က်င္ ခဲ့တယ္။
ANC ရဲ႕ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲလမ္းစဥ္ကို ဆန္႔က်င္တယ္ဆိုတဲ့ ဘူသယ္လဇီဟာ ေတာင္အာဖရိကကာကြယ္ေရးဦးစီး ခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမာလန္ အကူအညီနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ကာကြယ္ေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြ ျပည္သူ႔စစ္ေတြ တည္ေထာင္လာတယ္။ ANC လို လူျဖဴအာဏာရွင္အစိုးရကို လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ ဆင္ႏႊဲတာမဟုတ္ဘဲ ဇူလူးအမ်ဳိးသားေရး ေႂကြးေၾကာ္ၿပီး ANC အေပၚ လူျဖဴအစိုးရအလိုက် လက္နက္ကိုင္အၾကမ္းဖက္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ မင္ဒဲလားဟာ လူျဖဴေထာက္ေခ်ာက္ထဲ မဝင္မိဘဲ ဒီမိုကေရစီအစိုးရေပၚထြန္းေရးကိုသာ တစိုက္မတ္မတ္ႀကိဳးပမ္းေနခဲ့လို႔ လူျဖဴလူမ်ဳိးႀကီးသမားေတြ ထင္တိုင္း မေပါက္ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ဘူသယ္လဇီဟာ ေတာင္အာဖရိကရဲ႕ ပထမဆံုးဒီမိုကေရစီေရြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္ေမွာက္မယ္ေၾကညာ ခဲ့ေပမဲ့ ေထာက္ခံတဲ့လူနည္းလို႔ ေနာက္ဆံုးမွာ အေမရိကန္နဲ႔ အဂၤလိပ္သံတမန္ေတြ နားခ်တာ လက္ခံတယ္ဆိုၿပီး လုပ္လိုက္ေတာ့တယ္။ သူ႔ထက္ႀကီးတဲ့ ဇူလူးဘုရင္ကိုယ္တိုင္က သူ႔ကို ေျဗာင္ဆန္႔က်င္လာတာလည္း အေၾကာင္း တခ်က္ျဖစ္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲႏိုင္တဲ့မင္ဒဲလား ရဲ႕ အမ်ဳိးသားညီၫြတ္ေရးအစိုးရထဲမွာ ဝန္ႀကီးတေနရာ ယူလိုက္ပါ ေတာ့တယ္။
xxx
အေမရိကန္အစိုးရဟာ ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲမွာ ဗီယက္နမ္ကိုဗီယက္နမ္နဲ႔တိုက္ဖို႔ ဆိုတဲ့ Vietnamization မဟာဗ်ဴဟာ ခ်ခဲ့ ေပမဲ့ မေအာင္ျမင္ခဲ့ဘဲ ေနာက္ဆံုးမွာ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာကို အသက္လုျဖတ္ကူးေျပးခဲ့ရသလို ေတာင္အာဖရိကမွာ လည္း လူျဖဴၾသဇာခံ လူမည္းတတိယလိုင္း ေျမာင္းထဲေရာက္ၿပီး လူျဖဴလူမ်ဳိးႀကီးဝါဒီေတြ က်ဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။ အာဏာရွင္ႏိုင္ငံအားလံုးလိုလိုမွာ အာဏာရွင္စနစ္ကို တဖက္လွည့္နဲ႔ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ တတိယ အင္အားစု-တတိယလိုင္း ဆိုတာမ်ဳိးကို ေနာက္ဆံုးေကာက္႐ိုးတမွ်င္အျဖစ္ ဖန္တီးႀကိဳးစားေလ့ရွိပါတယ္။ အခုလည္း ဗမာျပည္မွာ လူထုကိုလူထုနဲ႔ထိန္း၊ ႏိုင္ငံေရးကိုႏိုင္ငံေရးနဲ႔ထိန္းတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ဘယ္လိုမွေအာင္ျမင္မယ့္ အေျခအေန မရွိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဗမာျပည္ရဲ႕ ဘူသယ္လဇီေတြေၾကာင့္ ေတာင္အာဖရိကမွာလို ေသြးေခ်ာင္းစီးမႈေတြ မျဖစ္ရေအာင္ အားလံုး ဝိုင္းဝန္းတားဆီးၾကဖို႔လိုပါတယ္။